Emil Gruszecki

---

Życiorys

Emil Gruszecki przyszedł na świat 30 czerwca 1897 roku w Nowym Sączu, w rodzinie Stanisława oraz Heleny ze Styczyńskich. Jego kształcenie w zakresie ogólnym rozpoczęło się w Nowym Targu, gdzie ukończył gimnazjum, po tym jak jego ojciec został wysłany na służbę (był maszynistą kolejowym na trasie Nowy Sącz–Zakopane).

W 1914 roku postanowił wstąpić do 3 pułku piechoty jako ochotnik. Rok później, w 1915, znalazł się w 1 pułku ułanów Legionów Polskich pod dowództwem rotmistrza Władysława Beliny–Prażmowskiego. 28 stycznia 1916 roku, korzystając z urlopu, zdał egzamin dojrzałości w C.K. Gimnazjum w Nowym Targu. Od 6 lutego do 1 kwietnia 1917 uczęszczał na kawaleryjskie kursy podoficerskie w 1 pułku ułanów w Ostrołęce, kończąc je z dobrym wynikiem oraz posiadając wówczas stopień ułana.

W lecie 1917 roku, po kryzysie przysięgowym będąc poddanym austriackim, został przeniesiony do Polskiego Korpusu Posiłkowego, a następnie zwolniony z wojska w wyniku superrewizji. W 1918 roku służył w 7 pułku Ułanów Lubelskich. Po zakończeniu I wojny światowej, po tragicznej śmierci ojca, osiedlił się w Nowym Targu, gdzie pełnił służbę w 5 pułku strzelców konnych na czołowej Brygadzie Podhalańskiej. W 1921 roku przydzielono go do 3 pułku Szwoleżerów Mazowieckich w Suwałkach.

W 1924 roku ukończył kurs dowódców szwadronu w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu. Dnia 2 listopada 1927 roku rozpoczął naukę w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, gdzie był słuchaczem kursu normalnego w latach 1927–1929. Po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu oficera dyplomowanego, 23 sierpnia 1929 roku został przeniesiony służbowo do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie.

20 lutego 1930 roku objął stanowisko szefa sztabu w 5 Samodzielnej Brygadzie Kawalerii w Krakowie. W latach 1932–1937 pełnił rolę szefa Wydziału Studiów, a później szefa Wydziału Wyszkolenia w Departamencie Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. W należących do tej instytucji periodykach, takich jak „Przegląd Kawaleryjski” oraz „Polska Zbrojna”, publikował artykuły związane z tematyką wojskową. Przed 31 sierpnia 1939 roku piastował stanowisko zastępcy dowódcy 26 pułku Ułanów Wielkopolskich im. Jana Karola Chodkiewicza w Baranowiczach.

Po rozpoczęciu II wojny światowej, 1 września 1939 roku objął funkcję szefa Oddziału IV w sztabie Armii „Karpaty”. Na polecenie przełożonego, w dniu 19 września opuścił Polskę i przedostał się przez Węgry do Francji, a stamtąd do Szkocji, gdzie dowodził 1 dywizjonem rozpoznawczym. W marcu 1942 roku, wskutek układu Sikorski–Majski, udał się do ZSRR, aby wzmocnić kadrę oficerów Polskich Sił Zbrojnych. W tym czasie był dowódcą 5 Kresowego pułku artylerii przeciwpancernej, uczestniczył w walkach 2 Korpusu w kampanii włoskiej 1944, w tym w bitwie pod Monte Cassino.

Niestety, 6 lipca 1944 roku, stracił życie w wyniku bombardowania budynku, w którym mieścił się sztab 3 Dywizji Strzelców Karpackich w Loreto. Został pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w tym samym miejscu (kwatera 14-B-11).

Awanse

Emil Gruszecki osiągnął w swojej karierze wojskowej szereg awansów, które odzwierciedlają jego postępy i zasługi w służbie. Poniżej przedstawione są szczegóły dotyczące jego awansów:

• porucznik – 3 maja 1922, z potwierdzeniem starszeństwa od 1 czerwca 1919 oraz 217 lokata w korpusie oficerów jazdy,
• rotmistrz – 12 kwietnia 1927, ze starszeństwem od 1 stycznia 1927 oraz 8 lokata w korpusie oficerów kawalerii,
• major – 12 marca 1933, ze starszeństwem od 1 stycznia 1933 oraz 16 lokata w korpusie oficerów kawalerii,
• podpułkownik – 19 marca 1939.

Ordery i odznaczenia

Emil Gruszecki otrzymał liczne odznaczenia za swoje heroiczne działania oraz zasługi.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 5421 – przyznany 17 maja 1922,
• Krzyż Niepodległości – przyznany 12 maja 1931,
• Krzyż Walecznych – nadany dwukrotnie,
• Medal Wojska – przyznany pośmiertnie, 1945,
• Złoty Krzyż Zasługi – nadany 19 marca 1937,
• Srebrny Krzyż Zasługi – nadany 17 marca 1930,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino nr 22050 – nadany pośmiertnie, 1945,
• Gwiazda za Wojnę 1939–1945 – przyznana pośmiertnie w Wielkiej Brytanii,
• Gwiazda Italii – przyznana pośmiertnie w Wielkiej Brytanii,
• Medal Obrony – przyznany pośmiertnie w Wielkiej Brytanii,
• Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej – przyznany na Łotwie, z zezwoleniem w 1933.

Twórczość

Emil Gruszecki jest autorem, którego twórczość łączy się z historią wojenną. Jego najważniejszym dziełem jest Zarys historji wojennej 3–go Pułku Szwoleżerów Mazowieckich imienia pułkownika Kozietulskiego. Publikacja ta ukazała się w Warszawie w 1929 roku, wydana przez Wojskowe Biuro Historyczne.

Omawiana książka wchodzi w skład serii pod tytułem Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.

---

Oceń: Emil Gruszecki

---