Stanisław Kohmann

---

Życiorys

Stanisław Kohmann przyszedł na świat w rodzinie Edmunda (1867–1926) oraz Kazimiery z Ligaszewskich. Miał siostrę Czesławę, która urodziła się w 1903 roku. Po ukończeniu szkoły powszechnej, kontynuował naukę w ośmioklasowym gimnazjum o profilu klasycznym. Po wybuchu I wojny światowej, wraz z rodziną, znalazł się w Wiedniu, gdzie uczył się w tamtejszym gimnazjum. Po powrocie do Nowego Sącza, uzyskał świadectwo maturalne w czerwcu 1918 roku.

W 1918 roku ochotniczo zaciągnął się do Wojska Polskiego, gdzie pełnił służbę w obsadzie pociągu sanitarnego w rejonie Lwowa. Po zakończeniu działań wojennych został oficerem sanitarnym w Nowym Sączu, gdzie pracował w szpitalach wojskowych zarówno w Nowym Sączu, jak i w Tarnopolu. W 1923 roku zrezygnował z czynnej służby wojskowej.

Od jesieni 1923 roku wznowił studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, które przerwał w 1918 roku. Uczył się pod kierunkiem prof. Kazimierza Kostaneckiego, prominentnego eksperta Katedry Anatomii Opisowej. Pełnił różnorodne funkcje, począwszy od stypendysty, poprzez wolontariusza, aż do asystenta w Katedrze Anatomii.

W trakcie II wojny światowej, ponownie zaciągnął się do wojska i służył w V Batalionie Sanitarnym Armii Kraków. Po powrocie do Krakowa 26 września 1939 roku, rozpoczął pracę jako inkasent w Elektrowni Miejskiej. Tam zorganizował Służbę Sanitarną Ochrony Przeciwlotniczej Elektrowni, Gazowni oraz Wodociągów. Po inwazji niemieckiej podjął działania, aby ukryć najcenniejsze zbiory Katedry Anatomii.

W wyniku aresztowań wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego przez Niemców, edukacja akademicka w Krakowie została wstrzymana. Jednakże, 6 listopada 1942 roku, mimo braku zezwolenia, rozpoczęto wykłady na tajnych kompletach Wydziału Lekarskiego UJ. Dr Jan Robel zaprosił Stanisława Kohmanna do prowadzenia zajęć anatomicznych dla studentów.

W okresie od jesieni 1944 roku, Kohmann prowadził wykłady dla studentów przeniesionych z Uniwersytetu Ziem Zachodnich, który został relokowany z Warszawy do Krakowa po upadku powstania warszawskiego. Po wojnie objął stanowisko kierownika Katedry Anatomii Opisowej. Rektorem był profesor Jan Glatzel. Prowadził również zajęcia w Studium Wychowania Fizycznego, Szkole Pielęgniarek, Szkole Sztuk Plastycznych oraz Liceum Dentystycznym.

W 1946 roku obronił pracę doktorską, a później uzyskał stopień doktora habilitowanego. W roku 1948 został profesorem anatomii w Śląskiej Akademii Medycznej im. Ludwika Waryńskiego, gdzie objął stanowisko kierownika Katedry Anatomii Prawidłowej i Topograficznej. W latach 1955–1958 pełnił zwierzchność dziekana na Wydziale Lekarskim oraz był członkiem Senatu uczelni.

Bardzo dbał o rozwój młodych naukowców, będąc przez wiele lat opiekunem Studenckiego Koła Naukowego. W 1954 roku uzyskał habilitację, a dwa lata później został profesorem nadzwyczajnym. W 1965 roku osiągnął tytuł profesora zwyczajnego. Po przejściu na emeryturę w 1970 roku, kontynuował nauczanie historii medycyny przez kolejne cztery lata.

W 1951 roku, pod jego przewodnictwem, Alojzjusz Smolik obronił doktorat na podstawie rozprawy „Zawodowe zmiany kształtu kręgosłupa”. Kohmann był również utytułowany w Polskim Towarzystwie Anatomicznym, gdzie w 1967 roku został wybrany na prezesa podczas XIV zjazdu w Zabrzu. Był jednym z autorów publikacji „600-lat UJ Medycyna Kraków – Historia Katedr” wydanej przez PWN w 1964 roku, w tomie II.

Zasługi Stanisława Kohmanna zostały docenione, gdy 13 stycznia 1955 roku otrzymał Medal 10-lecia Polski Ludowej, a 10 listopada 1975 roku został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Poświęcił swoje życie nauce i edukacji, odchodząc w 1983 roku i zostając pochowanym na cmentarzu komunalnym w Nowym Sączu.

Życie prywatne

Stanisław Kohmann był dwukrotnie żonaty. Jego pierwsza żona, Barbara z Łowińskich, była córką Karola Jana, profesora Akademii Górniczo-Hutniczej. Z tego pierwszego małżeństwa przyszła na świat córka, Krystyna, która po mężu nosiła nazwisko Zabieglińska (ur. 1929). Warto nadmienić, że Barbara, pełniąca obowiązki w kobiecej służbie sanitarnej, zaginęła tragicznie podczas kampanii wrześniowej.

Po pewnym czasie Kohmann ożenił się po raz drugi. Jego druga żona, Marianna z Pindlów, żyła w latach 1909–2004. Z tego małżeństwa przyszedł na świat syn Andrzej, który był chirurgiem i żył w latach 1948–2019.

Publikacje

Stanisław Kohmann jest autorem wielu podręczników przeznaczonych dla studentów medycyny i pokrewnych dziedzin. Jego prace stanowią istotny wkład w nauczanie anatomii człowieka.

• Elementy anatomii człowieka, cz. 1, obejmują: anatomii ogólnej, kończyny górnej, kończyny dolnej, tułowia oraz narządów klatki piersiowej,
• Elementy anatomii człowieka, cz. 2, dotyczą: narządu trawiennego, narządu moczowo-płciowego, a także rozwoju narządu krążenia i oddechowego, oraz gruczołów dokrewnych,
• Elementy anatomii człowieka, cz. 3, poruszają tematy: układu naczyniowego oraz układu nerwowego, publikowane przez Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich,
• Zarys anatomii człowieka: podręcznik do ćwiczeń jest kolejnym przykładem jego dorobku.

Upamiętnienie

W setną rocznicę urodzin profesora Stanisława Kohmanna, wydarzenie miało miejsce w Śląskiej Akademii Medycznej, gdzie zorganizowano uroczystość upamiętniającą ten szczególny moment.

Odsłonięto pamiątkową tablicę, a także nadano imię profesora jednej z sal wykładowych, co podkreśla jego znaczenie i wkład w rozwój medycyny.

---

Oceń: Stanisław Kohmann

---