I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Długosza w Nowym Sączu

---

Historia

Historia szkoły to opowieść o złożonym rozwoju, który rozpoczął się w XIX wieku. Wydarzenia te kształtowały nie tylko samą instytucję edukacyjną, ale również społeczność lokalną.

• 4 XI 1818 – otwarcie sześcioklasowego gimnazjum, które zgromadziło 140 uczniów w budynku przy ul. Pijarskiej,
• 1838 – gimnazjum zostało przekazane jezuitom i przeniesione do budynku przy ul. Piotra Skargi,
• 1867 – zorganizowano pełne ośmioklasowe gimnazjum, a także przeprowadzono pierwszy egzamin dojrzałości,
• 1868 – szkoła przeszła pod nadzór nowo utworzonej C.K. Rady Szkolnej Krajowej,
• 1870 – przybycie bursy im. Tadeusza Kościuszki,
• 17 kwietnia 1894 – Nowy Sącz doświadczył pożaru, który strawił jeden z budynków szkolnych,
• 23 kwietnia 1894 – nauka wznowiła się w nowym budynku przy ul. Długosza 5,
• 1 września 1907 – powołano samodzielną filię c.k. Gimnazjum Wyższego przy ul. Wąsowiczów, kierowaną przez dr. Stanisława Klemensiewicza,
• 1908 – filia została przekształcona w c.k. Gimnazjum II, późniejsze Państwowe Gimnazjum II im. Króla Bolesława Chrobrego,
• 1908 – ustanowienie nowej nazwy dla dotychczasowego zakładu – „c.k. Gimnazjum I Wyższe”,
• 1912–1918 – znaczący udział uczniów w tajnej działalności patriotycznej oraz walkach o niepodległość,
• 11 listopada 1918 – w setną rocznicę istnienia szkoły odbyła się uroczystość patriotyczna z manifestacyjnym otwarciem placówki pod białym Orłem,
• 1925–1926 – zmiana nazwy na Państwowe I Gimnazjum im. Jana Długosza w Nowym Sączu,
• 1933–1934 – reforma szkolna, w ramach której wprowadzono dwustopniową szkołę średnią ogólnokształcącą; 1937 roku powstało „I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Jana Długosza w Nowym Sączu”, złożone z czteroletniego gimnazjum i dwuletniego liceum, o charakterze męskim oraz matematycznym wydziale liceum,
• 1939–1945 – okres zamknięcia Gimnazjum, a szkoła została przekształcona w placówkę policyjną, gdzie oferowano tajne nauczanie,
• luty 1945 – wznowienie nauki w różnych budynkach,
• od 7 maja 1946 – regularna nauka w własnym obiekcie szkolnym,
• od 1 września 1948 – wprowadzenie czteroklasowego gimnazjum z nowymi nazwami klas,
• 1952–1957 – liceum funkcjonowało jako świecka szkoła koedukacyjna,
• 1957–1958 – powrót do męskiego modelu nauczania,
• 1964 – po raz kolejny wprowadzono koedukację,
• 1966–1967 – szkoła została uznana za jedną z pięciu wiodących placówek edukacyjnych w województwie krakowskim,
• 1967–1968 – proces reformy szkolnictwa zaowocował przyjęciem pierwszych absolwentów ośmioklasowych szkół podstawowych,
• 1968–1969 – obchody 150-lecia szkoły, wydanie monografii autorstwa mgr Antoniego Sitka, a instytucja otrzymała złotą odznakę „Zasłużony dla Rozwoju Ziemi Sądeckiej”,
• 1972 – przeprowadzenie generalnego remontu budynku oraz założenie centralnego ogrzewania,
• 1973 – uznanie szkoły przez Instytut Kształcenia Nauczycieli jako wzorowej w nowoczesnym systemie dydaktycznym,
• 1974 – powstanie hymnu szkoły autorstwa mgr U. Adamek oraz mgr J. Pach,
• 1975 – pierwszy większy sukces w olimpiadach przedmiotowych, gdy Tomek Podgórski został laureatem Centralnej Olimpiady Historycznej,
• 1976 – powstanie drużyny ZHP „SEKATOR”,
• 1978 – nadanie I L.O. Złotej Odznaki „Za zasługi dla Województwa Nowosądeckiego”,
• 1979 – oddanie do użytku nowej sali gimnastycznej,
• 1979 – przyznanie stronie Medal Komisji Edukacji Narodowej przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania,
• 1983 – wizyta ministra Oświaty, prof. dr hab. Bolesława Farona, absolwenta z 1954 roku,
• 1983 – zorganizowanie pierwszego rajdu szkolnego, który stał się tradycją,
• 10 maja 1985 – odsłonięcie popiersia patrona szkoły – Jana Długosza,
• październik 1986 – przystąpienie szkoły do klubu UNESCO,
• 6 grudnia 1986 – sesja naukowa na temat „Zapewnić światu pokój”,
• październik 1985 – udział w zjeździe szkół o 100-letniej tradycji,
• 1988 – obchody 170-lecia placówki,
• 1998 – świętowanie 180-lecia istnienia,
• 1999 – utworzenie Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 1 im. Jana Długosza w Nowym Sączu,
• 2017 – rozpoczęcie procesu wygaszania I Gimnazjum,
• 2018 – świętowanie 200-lecia szkoły,
• 2024 – planowane obchody 206-lecia szkoły.

Szkoła obecnie

Chór „Scherzo”

Chór I Liceum Ogólnokształcącego w Nowym Sączu, znany jako „Scherzo”, co w tłumaczeniu oznacza żart, powstał w 1987 roku i sięga swoimi korzeniami do wieloletniej tradycji muzycznej. Jest to czterogłosowy chór mieszany, który jednoczy około 60 młodych ludzi w przedziale wiekowym od 15 do 18 lat, pochodzących z różnych szkół na terenie Nowego Sącza.

Grupa występuje w różnych formacjach, m.in. jako zespół wokalny, który wykonuje zarówno madrygały, jak i chansons, oraz jako chór kameralny, skoncentrowany na utworach muzyki dawnej. Repertuar chóru to mieszanka, która obejmuje zarówno utwory z renesansu polskiego, jak i współczesne dokonania, w tym fragmenty arcydzieł jak „Carmina Burana” autorstwa Carla Orffa czy „Misa Criolla” Argentyńczyka A. Ramireza.

Chór zdobył liczne nagrody na konkursach ogólnopolskich, a także nagrał i opublikował dwie kasety ze swoim bogatym repertuarem. Zespół miał przyjemność koncertować za granicą, odwiedzając takie kraje jak Niemcy, Włochy, Francja, Belgia oraz Anglia. Ponadto, wystąpili u boku papieża Jana Pawła II w latach 1993 i 1997. Chór ma na swoim koncie również występy w ratuszu oraz w wielu kościołach na terenie Sądecczyzny, czynnie uczestnicząc w organizacji uroczystości miejskich i wojewódzkich oraz prowadząc audycje muzyczne.

W latach 1991-1995 działalność chóru była wspierana przez Młodzieżowy Dom Kultury. W 1996 roku powstało Stowarzyszenie, które ma na celu wsparcie organizacyjne działalności zespołu. W celu podnoszenia poziomu artystycznego, chór uczestniczy w obozach szkoleniowo-wypoczynkowych, a jego finansowanie pochodzi z Ministerstwa Edukacji Narodowej, Wydziału Kultury Urzędu Miejskiego, Kuratorium Oświaty oraz licznych sponsorów prywatnych.

Festiwal Młodych Talentów

W 1971 roku uczniowie zrzeszeni w Samorządzie Szkolnym postanowili zrealizować pomysł na organizację przeglądu artystycznego, który umożliwiłby prezentację ich talentów. Pod okiem profesorów Józefy Piwowar i Wojciecha Froehlicha odbył się I Festiwal Młodych Talentów. W wydarzeniu brało udział wielu uczniów prezentujących swoje umiejętności w różnych kategoriach, takich jak gra na instrumentach, śpiew solowy, recytacja, taniec, występy zespołów muzycznych, kabaret oraz rysunek z natury.

Festiwal odbywał się corocznie aż do 1980 roku, a w latach 1982 i 1983 kontynuowano tę tradycję organizując kolejne koncerty festiwalowe. W 1989 roku pod przewodnictwem prof. Barbary Porzucek, młodzież zorganizowała kolejny, 13. Festiwal, który z sukcesem kontynuuje tę cenną tradycję do dziś.

Biblioteka

Biblioteka I Liceum Ogólnokształcącego zlokalizowana jest na parterze głównego budynku szkoły i oferuje zarówno wypożyczalnię, jak i czytelnię dla uczniów oraz odwiedzających. Aktualnie zgromadzono w niej około 19 300 woluminów, w tym czasopisma w języku niemieckim, angielskim oraz rosyjskim, a także polski tygodnik „POLITYKA”. Co więcej, czytelnia jest dostępna nie tylko dla uczniów, ale także dla osób spoza społeczności szkolnej, co wpłynęło na jej rosnącą popularność – w bieżącym roku liczba odwiedzin przekroczyła już 1300.

Wśród cennych zbiorów biblioteki znajdują się następujące cimelia:

• Nałęcz, Romans z dziejów polskich, 1828,
• Władysław Syrokomla, Dwie koronacye Sasów, 1854,
• Piotr Skarga, Kazanie sejmowe, 1857,
• J. Przyborowski, Wiadomości o życiu i pismach Jana Kochanowskiego, 1857,
• Mikołaj Rej, Żywot człowieka poczciwego, 1859,
• S.B.Linde, Słownik języka polskiego, 1859,
• Wespazjan Kochowski, Pisma wierszem i prozą, 1859.

Osoby związane ze szkołą

W kontekście działalności I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Długosza w Nowym Sączu, istnieje kategoria związana z osobami, które były lub są powiązane z tą instytucją edukacyjną.

Nauczyciele

• Kazimierz Firganek,
• Sebastian Flizak,
• Marian Janelli,
• Tadeusz Miękisz,
• Zygmunt Zagórowski.

Absolwenci

Od momentu założenia szkoły w 1839 roku, w murach tej placówki wykształciło się 11421 absolwentów, wśród których znalazły się postacie o znaczącym wpływie na polską naukę, kulturę oraz politykę. Warto zaznaczyć, że wśród ich grona znajdują się znane osobistości.

1818 – 1867

• Józef Dietl – polsko-austriacki lekarz oraz polityk, pełniący rolę profesora i rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz prezydenta Krakowa,
• Albin Dunajewski – metropolita krakowski i kardynał,
• Józef Sembratowicz – greckokatolicki metropolita lwowski.

1867 – 1918

• Bolesław Barbacki – uczęszczający do gimnazjum, malarz portrecista, który zginął w 1941 roku,
• Adam Karol Benisz – aktywny górnośląski działacz plebiscytowy i jeden z dowódców III powstania śląskiego, członek Komisji Międzynarodowej przy Lidze Narodów,
• Jan Zygmunt Berek (matura 1915) – generał brygady Wojska Polskiego,
• Artur Berson – inżynier oraz meteorolog, fizyk,
• Marian Chodacki – dyplomata, major dyplomowany piechoty,
• Bronisław Chruściel – generał brygady Wojska Polskiego,
• Karol Frytz – podchorąży Wojska Polskiego, odznaczony Virtuti Militari,
• Michał Gałązka – honorowy generał brygady Wojska Polskiego,
• Józef Giza – generał brygady Wojska Polskiego,
• Stanisław Habowski – generał brygady Wojska Polskiego,
• Wilhelm Kasprzykiewicz – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego,
• Karol Benedykt Kautzki – nauczyciel oraz polityk,
• Zenon Klemensiewicz – językoznawca, autor podręczników gramatyki, członek Polskiej Akademii Nauk,
• Zdzisław Kurnikowski – urzędnik konsularny,
• Stanisław Kwapniewski – oficer,
• Józef Kustroń – legionista II Brygady, generał brygady WP, poległ w 1939 roku podczas działań w Oleszycach, prowadząc dywizję do kontrataku,
• Jakub Pawłowski – poseł na Sejm,
• Kazimierz Pieracki – wiceminister w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego RP,
• Eugeniusz Romer – profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, geograf i kartograf, wiceprezes Międzynarodowej Unii Geograficznej,
• Jan Romer – generał dywizji WP, inspektor armii, kawaler orderu Virtuti Militari II i V klasy,
• Stanisław Stroński – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, poseł na Sejm, redaktor „Rzeczypospolitej”,
• Bolesław Wieniawa-Długoszowski – generał dywizji Wojska Polskiego, dyplomata,
• Jerzy Żuławski – poeta, powieściopisarz oraz dramaturg.
• Abiturienci z 1914: Stefan Dul – podpułkownik piechoty Armii Krajowej, kawaler Virtuti Militari;
• Adam Dzianott – podpułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego,
• Władysław Kiełbasa (1893–1939) – podpułkownik piechoty Wojsk Polskich,
• Ferdynand Markiewicz – major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari,
• Karol Mika – porucznik Wojska Polskiego,
• Bronisław Pieracki – działacz Związku Strzeleckiego, legionista, minister spraw wewnętrznych, poseł na Sejm RP,
• Józef Życzkowski – dyrygent i pedagog, wykładowca Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie,
• Józef Motyka – botanik, profesor systematyki roślin oraz geografii roślin na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

1918 – 1939

• Henryk Barycz – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, historyk,
• Jan Flis – profesor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, uznany geograf,
• Stefan Jarosz – znany badacz Alaski, podróżnik,
• Julian Lambor – profesor Politechniki Warszawskiej, ceniony hydrolog,
• Andrzej Pelczar – historyk, twórca oraz dyrektor Biblioteki Gdańskiej PAN,
• Emanuel Ringelblum – historyk, pedagog oraz działacz społeczny,
• Józef Wąsowicz – profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza i Uniwersytetu Wrocławskiego, geograf i kartograf,
• Zdzisław Wójcik – ambasador w Libanie oraz Kuwejcie.

1945 – 2020

• Leszek Bednarczuk – językoznawca, indoeuropeista i celtolog,
• Zygmunt Berdychowski – poseł na Sejm RP,
• Bolesław Faron – profesor, minister Edukacji Narodowej (1981–1986), rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie,
• Wojciech Froehlich – profesor, dyrektor Zakładu Geomorfologii oraz Hydrologii, Gór i Nizin PAN,
• Franciszek Gągor – generał, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego,
• Ludomir Handzel – prezydent Nowego Sącza od 2018 roku,
• Juliusz Janusz – arcybiskup tytularny i nuncjusz Stolicy Apostolskiej w Rwandzie, późniejszy nuncjusz w Mozambiku oraz w Budapeszcie,
• Jolanta Klimek-Grądzka – polska polonistka i slawistka, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II; związana z Małopolskim Centrum Kultury „Sokół” w Nowym Sączu,
• Ludomir Krawiński – były prezydent Miasta Nowego Sącza,
• Antoni Malczak – muzyk oraz pedagog, dyrektor Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu w latach 1980-2019,
• Leszek Mazan – publicysta krakowski,
• Stanisław Mazur – politolog, doktor habilitowany nauk humanistycznych oraz profesor uczelni na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie,
• Andrzej Mączyński – sędzia Trybunału Konstytucyjnego,
• Krzysztof Pawłowski – senator RP, rektor Wyższej Szkoły Biznesu w Nowym Sączu oraz Tarnowie,
• Zbigniew Ślipek – profesor oraz rektor akademicki dwóch kadencji Akademii Rolniczej w Krakowie,
• Leszek Wójtowicz – bard Piwnicy Pod Baranami w Krakowie,
• Marian Zając – ksiądz, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II,
• Jerzy Zoń – twórca oraz dyrektor teatru,
• Katarzyna Ucherska – polska aktorka,
• Łukasz Warzecha – reżyser,
• Jakub Polaczyk – kompozytor oraz pianista.

---

Oceń: I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Długosza w Nowym Sączu

---