Maria Olech

Nauka i edukacja

Maria Agata Olech, urodzona 12 lutego 1941 roku w Nowym Sączu, to wybitna polska badaczka, która znacząco przyczyniła się do poznania Antarktyki. Jej działalność naukowa koncentruje się głównie na lichenologii oraz mykologii w kontekście warunków występujących zarówno w Antarktyce, jak i Arktyce.

Maria Olech przewodziła Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego, pełniąc kluczową rolę w badaniach prowadzonych na tym niezwykle trudnym do eksploracji obszarze. Jej pasja i zaangażowanie w badania przyczyniły się do rozwoju wiedzy o tym regionie, a także do zwiększenia rozpoznawalności polskich badań antarktycznych na arenie międzynarodowej.

Na cześć jej wkładu w naukę, na przylądku Three Sisters Point nazwano Wzgórza Olech. Miejsce to stało się symbolem uznania dla jej osiągnięć i zasług w badaniach naukowych, a także inspiracją dla przyszłych pokoleń badaczy.

Młodość i edukacja

W 1963 roku Maria Olech ukończyła studia magisterskie na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Jagiellońskiego. Następnie uzyskała stopień doktora lichenologii w Instytucie Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezentując rozprawę naukową zatytułowaną „Stosunki lichenologiczne Beskidu Sądeckiego”.

Kariera

Maria Olech, znana ze swojego wkładu w rozwój ekologii oraz biologii, specjalizowała się w taksonomii grzybów porostowych, różnorodności biologicznej i biogeografii. Jej badania obejmowały również analizę zanieczyszczenia metalami ciężkimi oraz nuklidami promieniotwórczymi, a także skutków działalności człowieka na ekosystem Antarktyki. Olech dokonała opisu około 100 nowych gatunków glonów, porostów i grzybów.

W latach 1968-1971 pełniła funkcję asystenta badawczego w Instytucie Botaniki na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie zorganizowała zarówno laboratorium, jak i herbarium. W 1971 roku awansowała na adiunkta w tym samym instytucie, gdzie pracowała aż do 1986 roku. Następnie Olech została docentem, pełniąc tę funkcję do 1992 roku, organizując w tym czasie Zakład Badań i Dokumentacji Polarnej.

W 1992 roku uzyskała tytuł profesora biologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Do jej obowiązków należy kuratorowanie herbarium tej uczelni, przewodniczenie radzie redakcyjnej magazynu Polish Polar Research, a także przewodzenie Zespołowi biologii i rozwoju polarnych krajobrazów lądowych w Komitecie Badań Polarnych Polskiej Akademii Nauk.

Maria Olech przewodziła Polskiej Stacji Antarktycznej w dwóch kadencjach: 1991-1993 oraz 2005-2006. Poza tym, w latach 1996-2011 była przewodniczącą Zakładu Badań i Dokumentacji Polarnej im. Prof. Zdzisława Czeppego. Olech brała także udział lub przewodziła wielu wyprawom na Arktykę i Antarktykę.

Upamiętnienie

Maria Agata Olech to jedna z wybitnych postaci uwiecznionych w reportażu pt. „Polarniczki. Zdobywczynie podbiegunowego świata”, który opublikowano w 2021 roku i został stworzony przez Dagmary Bożek. Udział Marii Olech w tym niezwykłym przedsięwzięciu ukazuje jej znaczenie w kontekście eksploracji podbiegunowych obszarów.

Dodatkowo, jej historia znalazła swoje miejsce w filmie dokumentalnym „Polarniczki”, wyreżyserowanym przez Kubę Witka w 2023 roku. Ten film przybliża widzom nie tylko wyzwania, przed którymi stanęły bohaterki, ale także ich niezłomną odwagę i determinację.

Przypisy

  1. Polarniczki Dagmara Bożek - Wydawnictwo Mando.pl [online], Mando.pl [dostęp 15.09.2024 r.]
  2. „Wyprawa to jest misja” – Maria Agata Olech | Polarniczki [online], 07.10.2021 r. [dostęp 15.09.2024 r.]
  3. O filmie - Polarniczki - Film dokumentalny [online], 31.08.2022 r. [dostęp 15.09.2024 r.]
  4. Prof. dr hab. Maria Olech, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 30.05.2022 r.]
  5. a b c d e f g h PORTRETY BOTANIKÓW POLSKICH PORTRAITS OF POLISH BOTANISTS [online] [dostęp 07.01.2019 r.]
  6. BeauB. Riffenburgh BeauB., Encyclopedia of the Antarctic, ISBN 978-0-415-97024-2.
  7. Name details, Australian Antarctic Data Centre.
  8. Z.Z. Mirek Z.Z., J.J.J.J. Wójcicki J.J.J.J., Biogramy, „Wiadomości botaniczne”, 37 (3/4), 1993, s. 241.
  9. Polskie twarde babki - Podróże [online].
  10. Polish Polar Research [online].

Oceń: Maria Olech

★★★★★
Średnia ocena:4.53 Liczba ocen:16