Lidia Ligęza

---

Życiorys

Lidia Ligęza przyszła na świat 1 stycznia 1942 roku w malowniczym mieście Nowy Sącz. Tam spędziła swoje dzieciństwo oraz młodzieńcze lata, w trakcie których kształciła się w dziedzinie literatury. Kolejnym ważnym etapem w jej życiu stały się studia filologiczne, które odbyła na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Tematem jej pracy magisterskiej były folklorystyczne podłoża „Klechd Polskich” Bolesława Leśmiana, którą napisała pod czujnym okiem profesora Kazimierza Wyki. Publikacja tej rozprawy miała miejsce w uznawanym czasopiśmie naukowym „Pamiętnik Literacki”.

Jako eksperta w dziedzinie folkloru polskiego, Lidia Ligęza stworzyła kilka opracowań naukowych, które koncentrowały się na analizie twórczości Tadeusza Nowaka. Po zakończeniu studiów podjęła pracę na Wydziale Filologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie obejmowała stanowisko asystenta. Z biegiem lat, od 1983 roku, pracowała także jako kustosz w Muzeum Stanisława Wyspiańskiego, które jest filiżanką Muzeum Narodowego w Krakowie. W tej roli zajmowała się zarówno literacką, jak i malarską twórczością tego wybitnego polskiego artysty, przyczyniając się do popularyzacji jego dorobku oraz znaczenia w polskiej kulturze.

Esperantystka

Jako studentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, Lidia Ligęza uczestniczyła w lektoracie języka esperanto, który był prowadzony przez Mieczysława Sygnarskiego. Już od 1975 roku uczyła esperanta na różnych kursach oraz w czasie wczasów esperanckich. Warto dodać, że brała aktywny udział w organizowanych przez Polski Związek Esperantystów letnich wydarzeniach, takich jak Międzynarodowe Wczasy „La Ora Pola Aŭtuno” (Złota Polska Jesień) w malowniczym Międzygórzu.

Od 1987 roku, Lidia była lektorką języka esperanto zarówno na Uniwersytecie Jagiellońskim, jak i na Akademii Medycznej w Krakowie. Pracowała także jako nauczycielka języka esperanto w czasie zimowych oraz letnich szkół, które odbywały się dla studentów z Kielc w Świętej Katarzynie, jak również dla studentów z Wielkopolski w Toruniu. Jej zaangażowanie w esperanto przyczyniło się do jej roli jako przewodnicząca Wojewódzkiego Klubu Esperanto, który działał przy Krakowskim Domu Kultury „Pod Baranami”. Do roku 1983 była również członkiem kolegium redakcyjnego czasopisma „Pola Esperantisto” (Polski Esperantysta).

W 1991 roku Lidia uzyskała tytuł magistra nauk humanistycznych w Międzynarodowej Akademii Nauk w San Marino. Potem, za swoje osiągnięcia, otrzymała tytuł docenta. Od 1996 roku pełni funkcję przewodniczącej Krakowskiego Towarzystwa Esperanto oraz współredaktorki biuletynu klubowego „Apudvistula Bulteno”. Ponadto, aktualnie pracuje jako wykładowca literatury esperanckiej w Podyplomowym Esperantologicznym Studium przy Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, pod przewodnictwem prof. Ilony Koutny. W latach 2008–2010 współpracowała z redaktorem Tomaszem Chmielikiem, co zaowocowało wydawaniem niezależnego kwartalnika „Spegulo”.

Twórczość

Lidia Ligęza to uznana poetka, która tworzy wiersze z wykorzystaniem języka esperanto. Jej kariera literacka zyskała na popularności w 1987 roku, gdy wydała debiutancki tom poezji zatytułowany Aleo aŭtuna, do którego posłowie napisał Tyburcjusz Tyblewski. Zbiór ten zawiera jej pierwsze wiersze, które zostały opublikowane w czasopiśmie „Pola Esperantisto”.

Oprócz pisania, Ligęza jest również utalentowaną tłumaczką. Specjalizuje się w przekładaniu współczesnej polskiej poezji na esperanto. Przez lata przetłumaczyła około 650 utworów różnych polskich poetów, w tym wybitnych twórców takich jak Gałczyński, Herbert, Poświatowska, Miłosz oraz Szymborska. Jej artykuły o polskich literatach regularnie ukazują się w „Pola Esperantisto”, co przyczynia się do popularyzacji polskiej literatury w środowisku esperanto.

W 2015 roku, jej praca zyskała na znaczeniu dzięki publikacji w prestiżowej serii Światowego Związku Esperantystów „Oriento – Okcidento”, gdzie ukazał się obszerny tom wierszy Wisławy Szymborskiej, zatytułowany Mi inventas la mondon (Obmyślam świat). Ligęza zaangażowała się w tłumaczenie znacznej części tej publikacji na język esperanto. Dodatkowo, przetłumaczyła również dwa dramaty Witkacego: W małym dworku oraz Szewcy, co pokazuje jej wszechstronność i pasję do literatury.

Wybrane dzieła

Poezja

W twórczości Lidii Ligęzy, poezja zajmuje szczególne miejsce, odzwierciedlając jej unikalny styl oraz wrażliwość na otaczający świat. Oto kilka z jej istotnych dzieł:

• ale aūtuna, 1987,
• mia eno, 1996,
• limerikoj, 1999,
• epizodoj / epizody, 2012.

Tłumaczenia

Oprócz własnej twórczości, Lidia Ligęza również angażowała się w tłumaczenia, oddając w ten sposób głos innym autorom. Oto wybrane prace tłumaczeniowe:

• lidia. Życie Lidii Zamenhof, autorstwa Wendy Heller, 2009,
• obmyślam świat, Wisława Szymborska, 2015.

---

Oceń: Lidia Ligęza

---