Józef Hałas

---

Twórczość

Od momentu, kiedy w 1955 roku odbyła się jego pierwsza indywidualna wystawa, Józef Hałas nieprzerwanie uczestniczył w ponad trzystu ekspozycjach zarówno w Polsce, jak i za granicą. W 2005 roku Narodowa Galeria Sztuki Zachęta zorganizowała pokaz jego prac, co z pewnością miało istotne znaczenie w jego karierze. W katalogu towarzyszącym wystawie, dyrektorka Agnieszka Morawińska podkreśliła: „Józef Hałas ze swoim zdyscyplinowanym i konsekwentnym malarstwem to jeden z klasyków XX wieku, obok pokazywanych niedawno w Zachęcie Stanisława Fijałkowskiego, Jerzego Nowosielskiego, Stefana Gierowskiego. Należący do pokolenia Arsenału – uczestnik tej wystawy – od studiów po dziś wierny jednemu artystycznemu środowisku, Wrocławiowi.”

Równolegle do swoich obrazów olejnych, które zamknął w kilku okazjonalnych cyklach, takich jak Figury, Góry, Wnętrza, Przeciwstawienia oraz Piony – Skosy, Joaś Hałas tworzył także gwasze i rysunki. Jego Gwasze Kieszonkowe oraz Kompozycje oparte na krzyżu, a także Wnętrza, uznawane są za znaczącą kreację w polskim malarstwie, mogącą konkurować z jego pracami na sztalugach. W latach 60. rysunki z cyklu Przeciwstawienia znalazły się również w podręczniku do plastyki, przygotowanym przez Stanisława Stopczyka.

Ważnym momentem w twórczości Hałasa stało się Malarstwo na śniegu z 1971 roku. Doskonały siedmiominutowy zapis wideo dokumentujący proces powstawania błękitno-czerwonego obrazu w plenerze we Wrocławiu, został włączony do zbiorów Dolnośląskiej Zachęty. Kadr z tego filmu był zapowiedzią reprezentacyjnej wystawy zbiorowej „Pełnia sztuczna”, zrealizowanej przez Muzeum Współczesne Wrocław w 2012 roku.

Prace Hałasa znajdują się również w przestrzeni miejskiej Wrocławia. Na przykład, jego mozaiki powstały w latach 60. na budynkach przy ul. Podwale, budynki mieszkalne przy ulicy Podwale 45-56, oraz witraże w kościele świętej Rodziny na Sępolnie.

W 2011 roku Hałas współpracował w ramach projektu Fundacji Galeria 2 piętro: „Lubiąż. Od Willmanna do Hałasa”, gdzie stworzył największy obraz w swojej karierze z cyklu Duże Figury, który ma aż 20 m². W 2012 roku, z okazji 85-lecia urodzin, zorganizowano dwie ważne wystawy: we wrocławskim Muzeum Narodowym oraz krajową retrospektywę w BWA Sokół w Nowym Sączu.

Ostatnie lata swojego życia artysta poświęcił malowaniu dużych formatów (2 × 2 m), które stanowiły kontynuację jego przełomowych idei malarskich, w tym cyklów Piony – Skosy i Przeciwstawienia. Te niezwykłe dzieła były zaprezentowane na wystawie „Hałas’14 Młodość”, która miała miejsce w Mia Art Gallery we Wrocławiu w grudniu 2014 roku.

Po śmierci artysty, znalazł on swoje miejsce na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu, w Alei Zasłużonych, co tylko potwierdza jego znaczenie w historii polskiej sztuki.

Odznaczenia i nagrody

Józef Hałas to artysta, którego twórczość została doceniona na wielu płaszczyznach. Wyróżniał się on licznymi nagrodami, które potwierdzają jego znaczenie w świecie sztuki.

W 1966 roku zdobył Grand Prix na Festiwalu Malarstwa Współczesnego, który odbył się w Szczecinie, co było jego pierwszym dużym uznaniem. Trzy lata później, w 1969 roku, otrzymał Nagrodę Miasta Wrocławia, a w 1989 roku został uhonorowany Nagrodą Kolegium Rektorów we Wrocławiu.

Jego twórczość była także doceniana w nowym tysiącleciu, kiedy to w 2000 roku otrzymał nagrodę za Najlepszą Wystawę przyznaną przez ZPAP w BWA Awangarda.

Kolejnym ważnym osiągnięciem było zdobycie w 2002 roku Śląskiej Nagrody Kulturalnej Kraju Dolnej Saksonii, co podkreślało jego wkład w kulturę regionu.

W 2006 roku z rąk ministra kultury otrzymał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, który był ukoronowaniem jego całokształtu twórczości. Medal ten jest jednym z najwyższych wyróżnień w polskiej kulturze, co z pewnością świadczy o jego istotnym wpływie na rozwój sztuki.

Upamiętnienie

W 1994 roku Muzeum Narodowe we Wrocławiu miało zaszczyt zorganizować retrospektywną wystawę z okazji czterdziestolecia pracy artystycznej Józefa Hałasa. W ramach tej uroczystości powstał również film, którego autorką jest Iwona Rosiak, zatytułowany: „Pejzaż z górą w tle”.

W kontekście obchodów 80. rocznicy urodzin artysty, rektor Akademii Sztuk Pięknych, prof. Jacek Szewczyk, w rozmowie z Gazetą Wyborczą podkreślił: „Wpływ profesora Hałasa na styl szkoły wrocławskiej jest olbrzymi. Jego koncepcja malarstwa oparta na zachwycie naturą i jej twórczej analizie powraca w akademii do dziś. I choć od 10 lat nie pracuje na uczelni, jest tu ciągle obecny przez zapatrzenie. Jest mistrzem dla kolejnych pokoleń”.

28 kwietnia 2017 roku, we Wrocławiu, na podwórku przy skrzyżowaniu ulic Podwale i Czystej, odsłonięto pamiątkową tablicę poświęconą Józefowi Hałasowi. Uroczystość ta zgromadziła wielu gości, a tablicę odsłonił rektor Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, prof. Piotr Kielan, oraz córka artysty, Katarzyna Hałas.

---

Oceń: Józef Hałas

---