Jerzy Niemojowski

---

Życiorys

Jerzy Niemojowski, znany wcześniej jako Jerzy Kłosowski, to postać o niezwykle bogatej biografii, której początki sięgają Nowego Sącza. Uczęszczał do gimnazjum im. Jana Długosza o profilu klasycznym. Już w 1937 roku, wraz z kolegami szkolnymi, Henrykiem Einhornem oraz Zdzisławem Wróblewskim, założył kreatywną grupę literacko-artystyczną „Przełęcz”, a także redagował pismo młodzieży nowosądeckiej, znane jako Zew Gór.

Po ukończeniu nauki, kontynuował swoje studia na Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale Prawa. Wówczas nawiązał również kontakty z Klubem Młodych Artystów Krakowa, gdzie publikował swoje wiersze w piśmie Nasz Wyraz (1938).

Niestety, jego życie wkrótce zostało zakłócone przez wydarzenia II wojny światowej. W 1939 roku jako ochotnik wstąpił do kampanii wrześniowej. W okresie 1940–1943 angażował się w działalność podziemną na Podhalu. W marcu 1943 roku został aresztowany przez Gestapo i do 1945 roku przebywał w obozach koncentracyjnych, takich jak Heidelager (Pustków), Sachsenhausen oraz Mittelbau-Dora w Turyngii. W trakcie ewakuacji obozu Dora, udało mu się uciec, a następnie zmienił swoje nazwisko na Niemojowski.

Po wojnie, aż do 1947 roku, mieszkał w amerykańskiej strefie okupacyjnej w Niemczech. To tam opublikował swoje pierwsze zbiory poezji i prozy, pod auspicjami Związku Wychodźstwa w Hanowerze. W 1947 roku wyemigrował do Wielkiej Brytanii, gdzie ukończył Szkołę Handlu Zagranicznego w Londynie oraz studiował na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Londyńskiego.

Od 1951 roku Niemojowski pracował jako urzędnik kolei brytyjskich, jednocześnie angażując się w działalność związków zawodowych. Równolegle prowadził swoje literackie pasje, publikując poezję oraz przekłady z języków angielskiego, hiszpańskiego i portugalskiego. Jego najważniejszym dziełem był przekład poematów T.S. Eliota, opublikowany z własnym esejem, zatytułowanym „Teoretyczne rozważania i praktyka przekładu poetyckiego”. Esej ten miał kluczowe znaczenie dla zrozumienia poetyckich założeń Niemojowskiego.

Artysta przez pewien czas był również związany z londyńską groupą poetycką „Kontynenty”, a jego liryki pojawiły się w antologii tej grupy, zatytułowanej „Opisane z pamięci”. Pierwsze drukowane książki jego autorstwa ukazały się w Hanowerze, w tym dramat wierszem „Wyszywane orłami”. W 1938 roku stworzył zaginiony utwór „Taniec z pochodniami”, a w 1949 powstała „Anita”, która została wyróżniona w 1953 roku podczas konkursu w Chicago. Utwór ten, zrealizowany w tradycji eiliotowskiej, strzegł jedności czasu, miejsca i akcji, a jego struktura była zgodna z rygorystycznymi zasadami jedności dramatycznej.

Pracował również nad antologią wierszy poetów-kombatantów z II wojny światowej, jednak jego prace nie doczekały się publikacji, z powodu nagłej śmierci w 1989 roku. Jerzy Niemojowski był członkiem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, a jego twórczość pozostaje istotnym wkładem w literaturę polską.

Twórczość

Jerzy Niemojowski to autor, którego twórczość obejmuje wiele znaczących dzieł, które do dziś wywołują zainteresowanie wśród miłośników literatury. Wśród jego najważniejszych prac znajdują się:

• Zmartwychwstanie zabitych, Nivola Hanower, 1946,
• Wyszywane orłami: Dramat, 1946,
• Najkosztowniejszy poemat, Hanower, 1946,
• Karta poetycka, Londyn, 1955,
• Źrenice. Dwa arkusze poezji, 1956,
• Epigramaty, Londyn, Oficyna Poetów i Malarzy, 1963,
• Opisane z pamięci, Warszawa 1965, PIW, opr. A. Lam – wybrane liryki,
• Koncert na głos kobiecy, Warszawa: „Czytelnik”, 1967,
• Karnet indygowłosej, Kraków, Wydawnictwo Literackie, 1970,
• Appassionata, Czytelnik 1971,
• Wiersze wczesne wybrane, wybór i wstęp Ryszard Matuszewski, Warszawa, „Czytelnik”, 1983,
• Kawalkady piekła, Kraków/Wrocław: Wydaw. Literackie, 1985,
• Posępne wina, Warszawa: „Czytelnik”, 1993,
• Rdzeniom goryczy, Warszawa: „Czytelnik”.

Tłumaczenia

Jerzy Niemojowski, jako utalentowany tłumacz, pozostawił po sobie wiele znaczących dzieł. Jego osiągnięcia w dziedzinie przekładów są niezwykle różnorodne i mają istotne znaczenie dla promocji literatury obcojęzycznej w Polsce.

• „Maska i pieśń: antologia poezji”, Ezra Pound, Monachium: Elisabeth Kottmeier i Igor J. Kostecki, 1960,
• „Ewokacje: krótka antologia poezji Ameryki Iberyjskiej”, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968,
• „Szkice krytyczne”, wybrała, przeł. i wstępem opatrzyła Maria Niemojowska, wiersze przeł. Jerzy Niemojowski, Edward Porębowicz, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972,
• „Surowe sonety”, Igor Kostecki, 1976,
• „Poematy”, Thomas Stearns Eliot, przekł. i szkic o teorii i praktyce przekładu poetyckiego Jerzego Niemojowskiego, Londyn: nakładem prywatnym, 1978.

Jego prace przyczyniły się do wzbogacenia kultury literackiej i umożliwiły polskiemu czytelnikowi dostęp do ważnych tekstów, które w innym przypadku mogłyby pozostać nieznane.

---

Oceń: Jerzy Niemojowski

---