Ratusz w Nowym Sączu stanowi kluczowy element struktury administracyjnej tego malowniczego miasta. Jest on nie tylko siedzibą organów władzy lokalnej, ale także miejscem, gdzie podejmowane są istotne decyzje dotyczące życia mieszkańców.
To historyczne budynek odgrywa ważną rolę w życiu społecznym i kulturalnym regionu, będąc świadkiem wielu ważnych wydarzeń na przestrzeni lat.
Historia
Najstarszy ratusz w Nowym Sączu to parterowy, murowany obiekt, który usytuowany był w pobliżu kościoła św. Małgorzaty. Budynek ten został nabyty przez kardynała Zbigniewa Oleśnickiego pod koniec lat 40. XV wieku, w momencie utworzenia Kolegiaty. Wkrótce po sprzedaniu tego ratusza na potrzeby wikarych, postanowiono wznieść nową siedzibę dla władz miejskich.
Nowa siedziba powstała na centralnym placu, którym był Rynek. W kolejnych latach, a dokładnie w latach 1486, 1501 i 1523, budynek był poddawany odbudowie po serii pożarów, które dotknęły miasto. W latach 1562–63 ratusz przeszedł gruntowną przebudowę, którą prowadzili znani muratorzy, tacy jak Lodovico Italusa i Tomasz, oraz Albert Lubelczyk, Krzysztof Kurzelowczyk, Walenty Baran i Mateusz z Krakowa. Z tej epoki pochodzą charakterystyczne dwanaście krzyżowych okien w frontowej ścianie oraz attyka. Możliwe, że budynek zyskał wówczas niewielką wieżę, którą na początku XVII wieku zwieńczono hełmem.
Po pożarze w 1611 roku ratusz został odbudowany w formie piętrowego obiektu z wieżą zegarową. W 1834 roku miał miejsce kolejny remont, podczas którego dodano kolumnowy portyk przed fasadą oraz nadbudowano budynek o drugie piętro.
W tragicznym wydarzeniu, które miało miejsce 17 kwietnia 1894 roku, spłonęła północno-zachodnia część miasta, co doprowadziło do całkowitego zniszczenia barokowego ratusza. Zginęły wówczas również cenne dokumenty, w tym nadania przywilejów miejskich przez królów, które były przechowywane w ratuszowym archiwum.
Na fundamentach zniszczonego budynku powstał nowy ratusz w latach 1895–1897. To przedsięwzięcie zostało zainicjowane przez ówczesnego burmistrza, Lucjana Lipińskiego. Nowy ratusz zaprojektowano w eklektycznym stylu, z wnętrzami utrzymanymi w neorenesansowej oraz neobarokowej estetyce. Twórcą projektu był architekt miejski Jan Peroś, a proces budowy nadzorował Karol Knaus z Krakowa.
Obecny ratusz to piętrowy budynek z stromym dachem, w którym ukryte jest poddasze. Parter charakteryzuje się boniowaną powierzchnią, a elewacja frontowa została zaprojektowana w sposób symetryczny, z czterokondygnacyjną wieżą zegarową umiejscowioną na osi budynku. Główna sala, która pełni funkcję sali posiedzeń, posiada neorenesansowy strop kasetonowy oraz malowidła, które w 1911 roku wykonał Piotr Spitzmann-Karwosiecki, przedstawiające ważne wydarzenia z historii miasta.
W 2024 roku zaplanowano rozpoczęcie remontu ratusza, który przewidziany jest na około 1,5 roku. W ramach prac przewidziano m.in. renowację elewacji, dachu oraz fundamentów budynku. Ratusz zyska również nowy kolor i zostanie przystosowany dla osób z niepełnosprawnościami.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 29.08.2013 r.]
- a b Nowy Sącz: Oficjalna strona miasta - Ratusz [online], www.nowysacz.pl [dostęp 30.05.2017 r.] (ang.).
- Leszek Migrała: Nowy Sącz w czasach nowożytnych, w: "Zeszyty Sądecko-Spiskie" t. 6, Nowy Sącz, Stará Ľubovňa 2011, ISBN 978-83-89989-45-1, s. 15-27
- Jerzy J. Leśniak (red.), Nowy Sącz, Nowy Sącz: SIGNUM, 2007, ISBN 978-83-917371-5-6
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Lądowisko Nowy Sącz | Pomnik Władysława Jagiełły w Nowym Sączu | Karpacki Oddział Straży Granicznej | Dom Gotycki w Nowym Sączu | Kamienica (prawy dopływ Dunajca) | Dom robotniczy w Nowym Sączu | Most im. Józefa Piłsudskiego w Nowym Sączu | Muzeum Ziemi Sądeckiej | Mużeń | Sądecki Park EtnograficznyOceń: Ratusz w Nowym Sączu