Jan Dyrek, urodzony 29 maja 1922 roku w Nowym Sączu, był wybitnym polskim konstruktorem szybowców. Jego praca i pasja do lotnictwa miały znaczący wpływ na rozwój tej dziedziny w Polsce. Niestety, zmarł 20 maja 2002 roku, pozostawiając po sobie bogaty dorobek zawodowy oraz niezatarte ślady w historii polskiego lotnictwa.
Życiorys
Jan Dyrek rozpoczął swoją edukację w podstawowej i gimnazjum im. Jana Długosza w Nowym Sączu, mieście, w którym się urodził. W czasie drugiej wojny światowej aktywnie uczestniczył w obronie kraju, biorąc udział w wojnie w wrześniu 1939 roku. Po wzięciu do niewoli przez wojska sowieckie, zdołał uciec z transportu i powrócił do rodzinnych stron. W trakcie wojny podjął pracę w Straży Pożarnej i kontynuował naukę w szkole handlowej.
Po zakończeniu wojny, uzyskał maturę, co umożliwiło mu dalszą edukację na Politechnice w Gliwicach. Niedługo potem przeniósł się do Krakowa, gdzie w 1952 roku ukończył z tytułem magistra inżyniera Wydział Komunikacji Akademii Górniczo Hutniczej.
Po zdobyciu wykształcenia podjął pracę w Szybowcowych Zakładach Doświadczalnych w Bielsku-Białej. Z tą instytucją związane było całe jego życie zawodowe, a przez lata piastował tam różne odpowiedzialne stanowiska, m.in. konstruktora, kierownika biura konstrukcyjnego oraz kierownika biura normalizacji. Jako konstruktor przyczynił się do powstania wielu szybowców, w tym najważniejszych projektów, jak SZD-12 Mucha 100, który powstał w latach 1952-53 oraz SZD-17 Jaskółka L z roku 1956.
W roku 1959 podjął się ambitnego projektu skonstruowania latającego skrzydła, co zaowocowało stworzeniem eksperymentalnego szybowca bezogonowego, znanego jako SZD-20 Wampir 2. W tym samym roku objął stanowisko Kierownika Biura Konstrukcyjnego, gdzie nadzorował wiele innowacyjnych konstrukcji opracowywanych w zakładzie. W 1964 roku, z powodu sytuacji politycznej, został przeniesiony na stanowisko Kierownika Biura Normalizacyjnego, gdzie prowadził wykłady i pisał artykuły w czasopismach branżowych, dzieląc się swoją wiedzą i doświadczeniem.
Jan Dyrek był również aktywny społecznie, biorąc udział w strajkach w 1980 roku. W 1983 roku przeszedł na emeryturę i osiedlił się poza Bielskiem-Białą. Jego życie zakończyło się 20 maja 2002 roku we wsi Raciborsko, niedaleko Krakowa, gdzie został pochowany.
Przypisy
- Dyrek Jan [online], www.samolotypolskie.pl [dostęp 19.03.2023 r.]
- SZD-20x "Wampir 2" [online], www.samolotypolskie.pl [dostęp 19.03.2023 r.]
- MarianM. Krzyżan MarianM., Samoloty w muzeach polskich, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1983, s. 138-139.
- MarianM. Krzyżan MarianM., Samoloty w muzeach polskich, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1983, s. 139-140.
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Izabela Major | Stanisław Majewski (inżynier górnictwa) | Józef Braunseis | Henryk Zaremba | Barbara Bartkowicz | Zenon Marian Remi | Artur Berson | Wiesław BaranOceń: Jan Dyrek